MOĞOLİSTAN-TÜRKİYE DOSTLUK İLİŞKİSİ STRATEJİK ORTAKLIĞA DOĞRU
Moğolistan, 11 Temmuz 2021 tarihinde bağımsızlığını yeniden kazandığı günü; Halk Devrimi’nin 100. yıl dönümünü kutlamaktadır. Mançu Hanedanı’nın çöküşüyle Moğollar, 1911 yılında bağımsızlığını kazanarak monarşi devletini ilan etmişlerdir. Fakat Rusya ve Çin, aralarında anlaşarak 1915 yılındaki “Kyahta Üçlü Anlaşması” ile Moğolistan’ı bir otonom devlet yapmışlardır. Moğol devrimcileri, 1921 yılında Sühbaatar Damdin liderliğinde Halk Devrimi ile ülkelerini yabancı işgalcilerden kurtararak Moğollara bağımsızlıklarını yeniden kazandırmışlardır. Moğolistan 1924 yılında ilk Anayasasını kabul etmiş ve monarşiyi kaldırarak Cumhuriyet devletini kurmuştur. 1945 yılında ise müttefik devletler, “Yalta Anlaşması” ile Moğolistan’ın bağımsızlığını uluslararası olarak kabul ettirme imkânı sağlamışlardır. Daha sonra Moğolistan, 1961 yılında Birleşmiş Milletler’e tam teşekküllü üye olmuş olup, üyeliğinin 60. yıl dönümünü bu sene kutlanmaktadır. O zamanlar, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin geçici üyesi olan Türkiye’nin, üyeliğimizi sürekli desteklemesinden dolayı hâlâ minnettarız.
Moğolistan, coğrafi olarak Kuzeydoğu Asya’da yer almakta olup, İç Asya’da “Demokrasinin Beşiği” olarak bilinen, özgür, çok partili bir siyasi sisteme sahip ve parlamenter cumhuriyet devleti olarak gelişen bir ülkedir. Doğal kaynaklar açısından dünyada üst konumda yer alan Moğolistan’ın ekonomisi, madencilik ve tarıma dayalı olup, turizmi ekonominin üçüncü büyük sektörü haline getirmeyi hedeflemektedir.
Nüfusunun beşte birini oluşturan çobanlar ise 70 milyon civarında hayvana sahip olup Moğolistan, hayvancılık ürünlerini ihraç etmektedir. Moğolistan’ın ihracat ürünlerinden biri de soğuk iklimlere uyum sağlayan kaşmir ürünleridir. Moğolistan, dünyadaki ham kaşmirin yüzde altmışını ve kaşmir ürünlerinin yüzde onunu sağlamaktadır. Dünya Bankası’na göre Moğolistan, orta gelirli bir ülke olarak kabul edilmekte ve 2030 yılında üst-orta gelir sınıflarının egemen olduğu bir toplum olmayı hedeflemektedir.
Moğolistan açık, çok yönlü, barışçıl ve tarafsız bir dış politika yürütmekte olup, dış politika önceliği ise iki komşularıyla dostluk ilişkilerini geliştirmektir. Moğolistan’ın bir sonraki dış politika önceliği ise üçüncü komşu politikasıdır. Moğolistan’ın dış politika konseptinde Türkiye, üçüncü komşu olarak kabul edilen, beş ülke ve bir uluslararası kuruluştan birisidir. Moğolistan, diğer üçüncü komşu ülkeleriyle stratejik ortaklık kurmuştur. Türkiye ile stratejik ortaklık görüşmelerinin de yakın zamanda başarılı olacağına inanmaktayım. İki ülke arasındaki siyasi ilişkiler güçlüdür. Taraflar, uluslararası kuruluşlar ve çok taraflı işbirliği çerçevesinde birbirlerine destek olma konusunda dostane bir geleneğe sahiptir. Avrupa Barış ve Güvenlik Teşkilatı’nın tam üyesi olan Moğolistan, teşkilat içinde Türkiye ile yakın bir işbirliği yürütmekte olup, NATO ortaklığı çerçevesinde de işbirliğini sürdürmektedir.
Moğolistan, küçük bir ülke olmasına rağmen uluslararası güvenlik alanında aktif şekilde faaliyet göstermektedir. Şu anda BM Barışı Koruma operasyonlarında bin askerî personeli görev yapmaktadır. Ticari ve ekonomik işbirliğini genişletmek için büyük bir potansiyel vardır. Taraflar bu yönde önemli çabalar sarf etmektedir. Son 20 yılda 2.500 Moğol öğrenci Türk üniversitelerinden mezun olmuştur. Bu öğrencilerin yarısı da Türkiye devlet burslarıyla okumuştur. Mezunların yüzde altmışı özel sektörde çalışmaktadırlar. Türkiye’nin Moğolistan’ın eğitim sektörüne yaptığı yatırım için Moğollar derinden müteşekkirdirler. Bu mezunlar, iki ülke arasında bir köprüdür. Yüzlerce Moğol öğrenci ise halen Türkiye’de eğitim görmektedir.
Moğolistan ve Türkiye eski tarihi ve kültürel bağlara sahip kardeş ülkedir. Moğollar, ikili ilişkilerin güçlendirmesini desteklemektedirler. Bugün bağımsızlığımızı yeniden kazanmamızın 100. yıl dönümünü, Türk dostlarımız ile beraber kutlamakta olduğumuz için minnettarız.
/Article by Ambassador R.Bold/
MONGOLIA, TURKEY FRIENDSHIP TOWARD STRATEGIC PARTNERSHIP
On July 11, 2021 Mongolia is commemorating the 100th Anniversary of the Peoples’ Revolution, which regained the independence. After the collapse of the Manchu Qing Dynasty, Mongolia regained its independence in 1911 and established a theocracy. However Russian Empire and Middle Kingdom jointly coerced Mongolia into the autonomy status with the Khyakta treaty signed in 1915. Mongolian patriots led by D.Sukhbaatar liberated the country from foreign invasion and with the victory of the People’s Revolution in 1921 regained its independence for the second time. In 1924 Mongolia adopted its first ever constitution, abolished monarchy and proclaimed the People’s Republic. By signing the Yalta agreement in 1945, allied great powers created legal conditions for international recognition of the Mongolia’s independence. This year also marks the 60th Anniversary of Mongolia’s accession to the United Nations in 1961. Mongolia appreciates Turkey’s continuous support on this matter as a non-permanent UN Security Council member.
Geographically belonging to the North East Asia, Mongolia is a proud country, which has transformed into an “Oasis of democracy” in Inner Asia and developing as a Parliamentary Republic with free, multi-party political system. Mongolia is one of the top mineral rich countries, the economy mainly relies on mining, agriculture and it’s striving to develop tourism sector as the third pillar. Herdsmen, which accounts for one-fifth of the population, owns 70 million of livestock and exports agricultural products. One of the Mongolian export is cashmere products, which perfectly suits the cold climate. Mongolia supplies up to 60% of the world cashmere raw materials and more than 10% of the cashmere products. Main mining commodities are coking coal, copper, gold and spar. According to the World Bank, Mongolia is designated as a middle income country and by 2030 it aspires to be multi sector stable economy and a society dominated by upper-middle income classes. Mongolia implements foreign policy, based on the principles of peace, openness, non-alignment and multi-pillar approach and develops friendly relations with the two neighbors as its foreign policy priority. “Third neighbor” policy is the next top priority in Mongolia’s foreign policy. Turkey is one of the five countries and one multilateral organization, which Mongolia indicates as “third neighbor”. Mongolia established strategic partnership with its all “third neighbors” except Turkey and we firmly believe that the negotiations to establish strategic partnership between our two countries will successfully conclude in the nearest future. We enjoy strong political relations, and have a friendly tradition of mutually supporting in the area of multilateral cooperation. Mongolia closely cooperates with Turkey, as an OSCE member country, as well as in the framework of NATO partnership. Over 1000 Mongolian peacekeepers serve under the UN mandate. There is high potential to strengthen the trade and economic cooperation, hence the two sides make huge efforts in this field. In the last two decades over 2500 young people from Mongolia have graduated from Turkish universities, half of which are Turkish government scholarship grantees. Over 60% of all graduators now working in the private sector. Mongolia is thankful for Turkey’s major investment in Mongolia’s education sector. Today they are all the bridge linking the two countries.
Mongolia and Turkey are brotherly countries who enjoy deep historical and cultural ties. We are most delighted that the bilateral relations strengthening with each year and today our Turkish friends are joining us to commemorate our 100th Anniversary celebration.
/Article by Ambassador R.Bold/